Damızlık Koyunların Kritik Dönemleri
1 – Aşım dönemi ( Flushing beslemesi ),
2- Gebeliğin son dönemi ,
3- Süt veriminin ilk dönemi
Aşım dönemi ( Flushing besleme )
– Koç katımından 3-4 hafta önce başlayıp koç katımından 2 hafta sonrasına kadar sürer.
Flushing;
Koyunların aşım sonrası gebelik oranlarını yükseltir,
İkizlik oranlarının artmasını sağlar.
Günlük koyun başına verilen günlük yem miktarı 400 gr karma yem ile 1,5 kg kadar kaliteli kuru ot verilmelidir.
Bu yem miktarları meraya yada taze ot kelitesine ve hayvanların kondisyon durumlarına göre değişebilir.
Aşım İsteğini ve Sperma Verimini Artırması için;
– Koçlara da, katımdan 2 ay önce ek yemleme yapılması gerekmektedir
– Koyunlar ve koçlar aşım sırasında yüksek sıcaklıktan olumsuz etkilenir. Yazın koyunları gece otlatılmalı ve aşımlar serinlikte yapılmalıdır.
– Koçlarında hayalarının üzerindeki kılların kırkılması ve serinletilmesi onları sıcak stresinden korur.
Gebeliğin Son Dönemi ;
● Koyunlarda gebelik süresi ortalama 5 aydır.
● Gebe koyunların beslenmesi, beslenmeye göre iki dönemde ele alınır.
Gebeliğin ilk 15 haftası ve gebeliğin son 6 haftası
● Gebeliğin ilk 15 haftasında yavru gelişimi %30 dolayındadır. Bu dönemde koyunlar sadece mera ve kuru ot ile beslenebilir.
● Gebeliğin son 6 haftalık döneminde, gerek hızlı gelişen yavrunun ihtiyacını karşılamak için gerekse dişi koyunun iyi bir sağım performansı göstermesi ve süt veriminin arttırılması için yem miktarı arttırılmalıdır. (Gebeliğin son haftalarında yavru gelişimi çok hızlanır ve besin madde gereksinimi artar.)
● Doğumdan 6 hafta önce 1 kg kuru ot ve 200 g konsantre yem verilmeli; konsantre yem miktarı doğuma 2 hafta kala 500 g’a kadar çıkarılmalıdır.
● Koyunlar merada besleniyorsa, meraya ek olarak hayvan başına günlük 1.5 kg kuru ot ve 300 g konsantre yem verilmelidir.
● Hayvanlardaki kondisyon durumlarının arttırılması sağlanmaya çalışılırken, hayvanların aşırı yağlanmamasına da dikkat edilmelidir.
● Doğuma çok yakın günlerde kesif yem azaltılmalı ve yiyebildiği kadar kuru ot verilmelidir.
● Doğum günü sadece kuru ot verilmelidir. Laksatif (yumuşatıcı) etkisinden dolayı doğum günü kepek-yulaf karışımından 250-300gr. yedirilmesi yararlı olabilir.
● Enfeksiyöz ishalden korunmak için; Doğuma 1-1,5 ay kala gebe koyunlara ve doğum yapıldıktan 1-1,5 ay sonra kuzulara septisemi aşısını yaptırın.
● Kuzulara mutlaka enteretoksemi aşısı yaptırın.
Süt Veriminin İlk Dönemi ;
● Koyun ve keçilerde, ırklara göre ortalama günlük süt 1- 4 kg arası değişir.
● Koyunlarda laktasyon dönemi yaklaşık 4-5 ay sürer.
● Anne sütü 4-6 hafta yavru beslenmesinde kullanılır. Daha sonra yetiştirme şekline göre oğlak ve kuzular tamamen sütten kesilerek sağım yapılır.
● Koyunlarda süt veriminin en yüksek olduğu dönem ilk 6 haftadır. Bu dönemde dengeli ve yeterli beslenme en yüksek düzeyde olmalıdır.
● Koyunlarda yaklaşık tek kuzulularda 800 gram, çift kuzulularda 1300 grama kadar koyun süt yemi verilmelidir.
BESİ ŞEKİLLERİ
Kuzu Besisi
Toklu Besi
Kuzu Besisi
● En uygun besi olup, dört aylığa kadar olan besi şeklidir.
● Genç kuzuların entansif besisinde kuzular 300-350 gr’lık ortalama günlük canlı ağırlık artışıyla, 4 aylık olduklarında 35-40 kg canlı ağırlıkta olmalıdırlar.
● Besiye alınacak kuzular 45 gün civarında, hem anadan süt emmeli ve hem de bir yandan dane yem yemeye alışmalıdır.
● Kuzular 45 günlük olunca canlı ağırlıkları da 15-20 kg’ a ulaşmalıdır.
● 45 günlük besilik kuzular tamamen analarından ayrılarak ayrı bir bölmeye alınmalı ve önlerine beside kullanacağımız yemler konularak birkaç gün içerisinde alışmaları sağlanmalıdır. Bu durumdaki kuzu anadan ayrılma stresini 2-3 gün içerisinde atlatacak ve en fazla bir hafta içerisinde yeni şartlara uyum gösterecektir.
● Kuzular havadar ve temiz bir ortamda bulunmalı ve önlerinde devamlı temiz içme suyu bulunmalıdır.
● Besi yemleriyle bir haftalık alıştırma döneminden sonra 60 gün kadar beside tutabiliriz.
● Bu süre sonunda kuzularımızın ayakta ortalama canlı ağırlıklarını 35-40 kg civarına ulaştırmış olmalıyız.
Alıştırma
● Besiye başlarken, kuzulara hemen besi yemi verilmez.
● Önce, kuzu başlangıç yemine azar azar kuzu besi yemi katılır.
● Böylece bir hafta alıştırılır, sonra büyütme yemi verilmez olur.
Erkek Besisi
● Erkek kuzular, aynı yemi yedikleri halde, dişi kuzulardan daha çok et tutarlar.
● Erkeklerin besi kabiliyeti daha yüksektir. Onun için, yoğun kuzu besisinde erkek kuzular daha iyi sonuç verir.
Dikkat !
● Besiden önce, kuzulara enterotoksemi aşısı yapılmalıdır.
● Kuzulara besi öncesi yeldif, e-selen gibi beyaz kas hastalığından koruyucu ilaçlar yapılmalıdır.
● Besi öncesi Ademin,adevilin gibi AD3E vitamini içeren ve Berovit, Nervit gibi B grubu vitamin takviyeleri besiye başlama stresinden korumada yardımcı olur.
TOKLU BESİSİ
● Kuzular 10-12 aylık oluncaya kadar besiye alınır.
● Besi sonunda 55-60 kg gelmeleri beklenir.
● Toklu besisinin geçerli olacağı şartlar tamamen mera ağırlıklı koyunculuk yapılan yerlerdir.
● Toklu bir yaşını geçtikten ve 50-55 kg ağırlığa ulaştıktan sonra besiye son verilir.
Dinlendirme:
● Besiye alınacak toklular uzaktan getirilmiş olabilirler.
● Hayvanlar hırpalanmış, yorulmuştur.Aç olabilir, susuz olabilir. Dayanıklılığı azalmıştır. Hemen hastalanabilirler.
● Onun için önce güzelce dinlenmeleri gerekir. Birkaç gün kuru çayır otu ve yonca verilir, hemen besiye başlanmaz.
Parazitler:
● İç ve dış parazitler hayvanın yediğine ortaktır. Hayvanı halsiz düşürür. Besi performansını düşürür.
.
