Süt Sığırcılığında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Kızgınlık göstergelerini ( Boğasamaları ) düzenli takip edin ;
– İnekler her 19-22 günde bir kızgınlık gösterirler. Her kaçırdığınız kızgınlık size masraf olarak yansır.
– İneklerde 12-18 saat arası sürer. Bu süre düvelerde ineklerden biraz daha kısadır.
-Kızgınlık göstergeleri :
1- Hayvan sık sık bağırır.
2- İnekler; kendi üzerine bir başka hayvan atlarsa önünde hareketsiz durur.
3- Vulva , ödemli , yumuşak ve hafif hiperemiktir.
4- Çara akıntısı diz eklemlerine kadar uzar.
5- İnekte aktivite artar; hayvan yerinde duramaz, huzursuzdur, gece diğerleri yatarken ayakta durur.
6- Ayrıca iştah, geviş getirme , süt verimi azalır.
● İnekleri, doğumdan 50-60 gün sonraki kızgınlıklarında yeniden tohumlayınız. Gebelik süreleri 280 gün olduğundan amacınız yılda bir kez yavru almak olmalıdır.
● Düveleri 15-16 aylık yaştan sonra ve canlı ağırlıkları 350 kg’a ulaştığında tohumlayınız.
● İnek ve düvelerinizi mutlaka denenmiş (döl kontrolü yapılmış) boğaların spermaları ile tohumlamaya çalışınız.
● Ana karnındaki yavru, gebeliğin son üç ayında hızla gelişir. Bu nedenle gebe ineklerinizi tahmini doğum tarihinden 60 gün önce mutlaka sütten kesip kuruya çıkarınız.
● Doğuracak hayvanı doğumdan yaklaşık 10 gün önce temiz, kuru ve sakin bir doğum bölmesine alınız. Doğum yapacak hayvanları sık sık gözleyiniz.
● İneklere atılacak tohumları tohumun atılacağı annenin doğum çatısının genişliğine göre attırın. (Doğumda yavrusu büyük olan ırkları doğum çatısı küçük ırk ineklere attırmayın.)
● İnek doğumdan sonraki ilk 8 saat içinde plasentayı (sonunu) atamazsa, veteriner müdahalesi gereklidir.
● İneğin doğumdan yavru zarlarını yememesine dikkat ediniz. Sindirim bozuklu oluşur ve sonuçta ishal olur.
● Doğum normal (kendiliğinden) olmuyorsa, hemen bir veteriner çağırınız. Bilgisiz ve deneyimsiz kişileri doğuma müdahale ettirmeyiniz
● Hayvanlarınızın tuz ve mineral madde ihtiyaçlarını unutmayın. Ahır içindeki durak, bölme veya yemliklerin kenarına yalama taşları asın ve bunları sık sık kontrol edin.
● Sağmal ineklere, verimine göre yemleme yapın. Yemleri tartı ile veya ölçekle verin. Günlük öğünleri ikiye veya üçe bölün. Küflü, kokuşmuş, kızışmış yemler vermeyin. Sıcak mevsimlerde yemlemenin çoğunu gece yaparak tüketimi artırın. Sağmal ineklerin yaşama payı ihtiyaçlarının tamamı ile verim payının bir kısmını, mutlaka kaba yemlerle karşılamaya çalışın. Kurudaki inekleri ayırarak, ayrı besleyin.
● Hayvanları aşırı soğuk, aşırı sıcak ve hava cereyanlarından koruyun. Sıcak bölgelerde yarı açık ahırlar yapmaktan çekinmeyin. Tüm ahırlarda havalandırmaya özen gösterin.
● Hayvanların gezinme yerlerine gölgelikler yapın. Yemlikler dışarıda ise yağmur ve güneşten koruyun. Ahır ve padok zemininin çok pürüzlü ve kaygan olmasını önleyin.
● Özellikle gezinme alanı kısıtlı olan ahırlarda 6-8 ayda bir tırnak bakımını yaptırın. Uzayan tırnakları vakit geçirmeden kestirin.
● Ayak ve tırnak sağlığı için; sağım yeri çıkışı veya ahır çıkışına ayak banyo havuzu yapın.
● Yemlikleri, hayvanların birbirini rahatsız etmeyeceği şekilde planlayın.
● Ahır içi veya dışına hayvanları gerektiğinde kıstırıp zaptırapta alabileceğiniz uygun bir düzenek yaptırın. Aşı, kontrol, ilaçlama gibi işler için böyle bir düzen gereklidir.
● Ahır içinde günde birkaç kez, padokta ise günde en az bir kez temizlik yapınız. Hayvanların pislik üzerine yatmalarını önleyiniz. Ahır dışında ayrı bir gübrelik oluşturunuz. Sinek mücadelesini zamanında yapınız.
● Hayvanlarınızın önünde daima taze ve temiz su bulundurun (otomatik veya şamandıralı suluklarla).
● Sulukların daima temiz ve çalışır durumda olmasını sağlayınız
● Sağımdan önce hayvanların memelerini ılık su ile yıkayıp kağıt veya temiz bir bez havlu ile kurulayınız.
● Her memeden sağım öncesi ilk birkaç damla sütü kontrol kabına alarak mastitis olup olmadığını kontrol ediniz. Mastitisli memeleri derhal boşaltıp tedaviye alınız.
● Meme temizliği ve meme masajından en geç bir dakika sonra memelikleri takarak sağıma başlayınız.
● Aşırı sağımdan kaçınınız.
● Sağım sonrası, sağım ve süt ekipmanlarınızı alkali ve asitli çözeltiler içeren sularla yıkayıp durulayınız.
● Sağım makinesi ve sisteminizi belirli periyotlarda kontrol ettirip bakımını yaptırınız. Lastik parçaları, zamanında değiştiriniz.
● Düzenli, ciddi ve doğru kayıt tutunuz (doğum, aşım, tohumlama, gebelik, buzağılama, yem, besleme, süt verim ve sağlık kayıtları gibi).
● Hayvanlarınızı günde en az iki kez, yarımşar saat izleyerek; kızgınlık gösterenleri, topallayanları, yem yemeyenleri ve sorunu olanları tespit ediniz.
● Hayvanlarınızı günde en az iki kez, yarımşar saat izleyerek; kızgınlık gösterenleri, topallayanları, yem yemeyenleri ve sorunu olanları tespit ediniz.
● Hayvanların numaralama işlemlerine önem veriniz, kulak numarası düşenlere yeniden numaralı kulak küpesi takınız.
● Tırnak bakımını ihmal etmeyiniz. Yılda en az iki kez tırnak bakımı yapınız. İnek ve düveleri periyodik olarak %3 formalin veya %5 bakır sülfat içeren ayak banyosundan geçiriniz.
● Hayvanı yeme alıştırarak yavaş yavaş geçiniz. ( 7-10 gün içerisinde )
● Yemlerinizi kuru ve nemden uzak yerde, alt tarafına ızgara koyarak yerden uzak şekilde depolayın.
● Silaj, yaş pancar küspesi gibi kaba yemlerinizde küf ya da bozulma olmamasına dikkat ediniz. Eğer küf olursa yenilen küfün miktarına bağlı en iyi ihtimalle verim kaybı ya da ishal, daha ağır durumlarda kanlı ishal ve ölüm olabilir.
● Hayvanlarınızı verimlerine göre ayırın ve durumlarına göre besleme yapın : Kuru dönemdeki sığırlar , süt verimi yüksek olan inekler, süt verimi düşük olan (kuruya geçmeye yakın olan) inekler, gibi.
● İneklerinize verimine göre 2-2,5 kg ‘a 1 kg yem hesabı ile süt verimine göre yem verin. Özellikle doğum sonrası ilk 3 ay inek en yüksek seviyede süt verip, vücudun kaliteli olan yüksek yem ihtiyacı vardır. Bu dönemde yüksek protein-enerji dengesi olan yem ile hayvanın verimine göre beslenmesi gerekir.
● Kuru dönemdeki sığırlarınıza fazla yem verip yağlandırmayın. Kuru dönemde yağlanıp kondisyon skoru yüksek olan ineklerde doğum sonrası; Abomasum deplasmanı, ketozis, yavru zarlarını atamama,zor doğum gibi sıkıntılar olabilir.
● Hayvanlarınız ahıra yeni geldiklerinde ;
– Diğer hayvanlardan ayrı tutun. Hastalıklar açısından takip edip, yerine adaptasyon ve temiz bir başlangıç için paraziter ilaçlar, A, D3, E ve B Grubu vitaminler ile destekleyin.
– Yeni gelen hayvanlara ilk günlerde sadece saman gibi kaba yem ile ortama alışıncaya kadar yavaş
yavaş yeme geçerek yemi veriniz.
● Hayvanların önünden temiz ve donmaz suluklarda devamlı su bulunmasına dikkat ediniz.
● Sıcak havalarda hayvanlar strese girip bunalacağından bu dönemlerde yem yeme isteği, miktarı ve süt miktarı azalır. Bu nedenle bu dönemlerde ince su püskürtmeli şekilde duşlar yaparak hayvanları serinleterek verimlerini artırabilirsiniz.
● Yonca gibi baklagilleri en az 1 gün soldurarak verin , yaş vermeyin hayvanlarınız yaş yonca ile timpaniye neden olarak hayvanlarınız şişer ve ölüme kadar gidebilir.
● Pancar, yaprağı, havuç, patates gibi yumru bitkilerin temizliği ve yeterli parçalanmasına dikkat ediniz.
● Saman kullanıyorsanız balya saman kullanmaya özen gösterin tozuşmuş saman konstipasyon, mide yavaşlaması yada durmasına sebep olabilir. Sindirimi ve kullanılan yemden yararlanmayı azaltır.
Kuru Dönem
İNEK NEDEN KURUYA ÇIKARILIR ?
Meme dokularını dinlendirmek,
Ana karnındaki buzağının sağlıklı gelişmesi,
Bir sonraki sağıma hazırlık.
İNEK NASIL KURUYA ÇIKARILIR ?
Su ve konsantre yemi kısıtlayıp, sağım seyreltilip, sağım bırakılır.
İNEK NE ZAMAN KURUYA ÇIKARILIR ?
Doğuma 60-65 gün kala.
KURU DÖNEMDE NASIL BESLENMELİDİR ?
Kuru dönemin ilk ayın kesinlikle aşırı beslenilmemelidir,
İyi kaliteli kuru kaba yeme ilaveten ortalama bir inrkte 3 kg konsantre yem yeterlidir.
Doğuma 3 hafta kala verilen konsantre yem, 100 kg canlı ağırlığa 1 kg şekle getirilir. Doğuma kadar bu düzeyde beslenir.
Yavru ana karnında yer kapladığı için işkembe fazla genişleme imkanı bulamaz. Fazla kaba sulu kaba yemler ile aşırı besleme mide dönmesi de yapabilir.